Ruby từ giao diện dòng lệnh (Ruby from the Command Line)

Ruby hỗ trợ mạnh mẽ cho việc thực thi các tập lệnh và công cụ dòng lệnh. Phần này hướng dẫn cách sử dụng Ruby trên terminal:

• Chạy Ruby từ lệnh dòng: ruby my_script.rb Bạn có thể truyền tham số dòng lệnh bằng cách sử dụng ARGV: puts ARGV.inspect Khi chạy: ruby script.rb param1 param2 Kết quả sẽ là: ["param1", "param2"]
• Tùy chọn dòng lệnh của Ruby: Một số tùy chọn phổ biến:
  • -e: Chạy mã trực tiếp từ dòng lệnh. ruby -e "puts 'Hello, Ruby!'"
  • -w: Kích hoạt cảnh báo.
  • -c: Kiểm tra cú pháp mà không thực thi.
• Tạo chương trình thực thi: Bạn có thể làm Ruby script trở thành chương trình thực thi với “shebang”: #!/usr/bin/env ruby puts "Chạy trực tiếp từ terminal!" Sau đó cấp quyền thực thi: chmod +x script.rb ./script.rb

Khái niệm Ruby Gems

Ruby Gems là hệ thống quản lý thư viện (packages) mạnh mẽ, giúp bạn dễ dàng sử dụng hoặc chia sẻ các thư viện trong Ruby.

• Cài đặt và quản lý gem:
  • Cài đặt một gem: gem install <gem_name>
  • Danh sách các gem đã cài: gem list
  • Cập nhật gem: gem update <gem_name>
• Sử dụng Bundler: Bundler giúp quản lý các gem và đảm bảo phiên bản đồng nhất cho dự án:
  • Tạo file Gemfile: source 'https://rubygems.org' gem 'rails', '~> 7.0.0'
  • Cài đặt gem từ Gemfile: bundle install
• Tạo và phân phối gem của riêng bạn:
  • Tạo cấu trúc gem cơ bản: bundle gem my_gem
  • Đóng gói và xuất bản: gem build my_gem.gemspec gem push my_gem-0.1.0.gem

Tương tác với Ruby (Interactive Ruby (irb))

irb là công cụ dòng lệnh cho phép bạn thử nghiệm Ruby trực tiếp:

• Khởi chạy irb: irb Bạn có thể nhập mã Ruby và xem kết quả ngay lập tức: 2 + 2 => 4
• Điều hướng trong irb:
  • Nhấn Ctrl+D để thoát.
  • Sử dụng các phím mũi tên để điều hướng lịch sử lệnh.
• Cấu hình irb: Bạn có thể tùy chỉnh irb bằng cách sửa file .irbrc trong thư mục chính: IRB.conf[:PROMPT_MODE] = :SIMPLE IRB.conf[:AUTO_INDENT] = true

Gỡ lỗi trong ruby

Ruby cung cấp nhiều công cụ hỗ trợ gỡ lỗi:

• In giá trị (Debugging bằng puts): Sử dụng puts hoặc p để in giá trị biến hoặc kết quả hàm: puts "Debug: #{variable}"
• Sử dụng Ruby Debugger: Tích hợp debug gem: gem install debug Thêm vào mã: require 'debug' debugger
• Debug với Pry: Pry là công cụ mạnh mẽ thay thế cho irb: gem install pry Chèn dòng binding.pry vào mã để tạm dừng thực thi và kiểm tra trạng thái.
• Kiểm tra hiệu suất: Sử dụng gem benchmark: require 'benchmark' time = Benchmark.measure do (1..100_000).each { |i| i * i } end puts time

---

5. Typed Ruby

Typed Ruby là một khái niệm mới được giới thiệu để bổ sung tính an toàn về kiểu dữ liệu trong ngôn ngữ Ruby. Mặc dù Ruby là một ngôn ngữ động và không yêu cầu kiểu dữ liệu rõ ràng khi khai báo biến, nhưng việc thêm typing giúp phát hiện lỗi sớm hơn, đặc biệt là trong các dự án lớn.

Typed Ruby có thể được triển khai thông qua các công cụ như RBS (Ruby Signature) hoặc Sorbet. Dưới đây là giải thích chi tiết về từng phần.

• RBS (Ruby Signature): Dùng để định nghĩa kiểu dữ liệu: # signature.rbs class Example def add: (Integer, Integer) -> Integer end
• Sorbet: Hệ thống typing mạnh mẽ cho Ruby: gem install sorbet srb init

Ví dụ:

Typed Ruby là một khái niệm mới được giới thiệu để bổ sung tính an toàn về kiểu dữ liệu trong ngôn ngữ Ruby. Mặc dù Ruby là một ngôn ngữ động và không yêu cầu kiểu dữ liệu rõ ràng khi khai báo biến, nhưng việc thêm typing giúp phát hiện lỗi sớm hơn, đặc biệt là trong các dự án lớn.

Typed Ruby có thể được triển khai thông qua các công cụ như RBS (Ruby Signature) hoặc Sorbet. Dưới đây là giải thích chi tiết về từng phần.

---

1. Typed Ruby là gì?

Typed Ruby cho phép bạn định nghĩa kiểu dữ liệu của biến, tham số và giá trị trả về trong mã nguồn Ruby mà không làm thay đổi bản chất của ngôn ngữ.

Ví dụ, trong Ruby truyền thống, bạn có thể viết:

def add(a, b)
  a + b
end

Bạn không cần khai báo kiểu dữ liệu của a và b. Tuy nhiên, điều này có thể gây lỗi nếu bạn truyền sai kiểu dữ liệu:

add(1, "2") # => Lỗi runtime vì không thể cộng Integer với String

Với Typed Ruby, bạn có thể định nghĩa kiểu dữ liệu rõ ràng để ngăn lỗi:

# RBS hoặc Sorbet
def add(a: Integer, b: Integer) -> Integer
  a + b
end

Công cụ Typed Ruby

RBS (Ruby Signature)

RBS là một phần chính thức của Ruby, giúp bạn định nghĩa kiểu dữ liệu cho các lớp, phương thức, và các biến. RBS không thay đổi cách Ruby thực thi mã mà chỉ cung cấp thông tin kiểu cho các công cụ kiểm tra.

Cách sử dụng RBS

1. Tạo file RBS: Bạn tạo một file .rbs để định nghĩa kiểu dữ liệu: # example.rbs class Calculator def add: (Integer, Integer) -> Integer end
2. Kiểm tra kiểu bằng steep: Sử dụng gem steep để kiểm tra mã Ruby so với file RBS: gem install steep steep check
3. Thực hiện với mã Ruby: File .rbs tương ứng với mã Ruby: # calculator.rb class Calculator def add(a, b) a + b end end

Sorbet

Sorbet là một hệ thống typing mạnh mẽ hơn với khả năng kiểm tra kiểu dữ liệu trong thời gian biên dịch và cung cấp cảnh báo ngay trong IDE.

Cách sử dụng Sorbet

1. Cài đặt Sorbet: gem install sorbet bundle exec srb init
2. Thêm chú thích kiểu trong mã Ruby: Sorbet cho phép bạn thêm chú thích kiểu trực tiếp: # typed: strict class Calculator extend T::Sig sig { params(a: Integer, b: Integer).returns(Integer) } def add(a, b) a + b end end
3. Kiểm tra kiểu: Chạy lệnh kiểm tra: srb tc

Lợi ích của Typed Ruby

• Phát hiện lỗi sớm: Kiểm tra kiểu giúp bạn phát hiện lỗi trước khi chạy chương trình.
• Dễ bảo trì: Mã có kiểu rõ ràng giúp đội ngũ dễ hiểu và bảo trì hơn.
• Tự động gợi ý trong IDE: Typed Ruby cung cấp thông tin kiểu để IDE như RubyMine hoặc VSCode hỗ trợ gợi ý chính xác hơn.

Hạn chế

• Tăng chi phí ban đầu: Việc định nghĩa kiểu dữ liệu cần thời gian và công sức.
• Không phù hợp với tất cả dự án: Với các dự án nhỏ hoặc ít quy tắc, Typed Ruby có thể dư thừa.
• Hỗ trợ hạn chế: Không phải tất cả thư viện Ruby đều hỗ trợ đầy đủ Typed Ruby.

Ví dụ Thực Tiễn

Không dùng Typed Ruby:

def greet(name)
  "Hello, #{name}!"
end

greet(42) # Runtime error nếu xử lý String và Integer khác nhau

Sử dụng RBS:

# greet.rbs
def greet: (String) -> String

Sử dụng Sorbet:

# typed: strict
class Greeter
  extend T::Sig

  sig { params(name: String).returns(String) }
  def greet(name)
    "Hello, #{name}!"
  end
end

Kiểm tra kiểu:

srb tc

---

Documenting Ruby

Ruby hỗ trợ tạo tài liệu cho mã nguồn:

RDoc: Tạo tài liệu từ comment trong mã:

# my_class.rb # This is a sample class class MyClass # This method does something def my_method; end end Sinh tài liệu bằng RDoc: rdoc my_class.rb

YARD: Công cụ mạnh mẽ hơn cho tài liệu Ruby:

gem install yard yardoc my_class.rb