Trong bài trước, chúng ta đã tìm hiểu về khóa chính (PRIMARY KEY) – một thành phần quan trọng dùng để xác định duy nhất từng dòng dữ liệu trong bảng. Tuy nhiên, bên cạnh khóa chính, MySQL còn cung cấp một ràng buộc khác cũng có tính duy nhất là UNIQUE.

---

1. UNIQUE Là Gì?

UNIQUE là một ràng buộc (constraint) dùng để đảm bảo mỗi giá trị trong cột (hoặc tập cột) được đánh dấu là UNIQUE là không trùng lặp trong toàn bảng.

✅ Đặc điểm:

• Đảm bảo không có hai record nào có giá trị giống nhau tại cột (hoặc tổ hợp cột) được chỉ định.
• Có thể khai báo nhiều cột UNIQUE trong một bảng.
• Về bản chất, UNIQUE là một loại index (chỉ mục), vì vậy nó cũng giúp tăng tốc truy vấn.
• Cho phép chứa giá trị NULL (mỗi NULL được coi là một giá trị khác nhau).

---

2. So Sánh PRIMARY KEY vs UNIQUE

Tiêu chí	PRIMARY KEY	UNIQUE
Số lượng trong bảng	Chỉ duy nhất một	Có thể có nhiều
Cho phép NULL	❌ Không	✅ Có (một hoặc nhiều NULL)
Mục đích chính	Nhận diện duy nhất mỗi record	Đảm bảo không trùng ở một hoặc vài field
Tạo chỉ mục tự động	✅ Có (tên là PRIMARY)	✅ Có (tên là tên chỉ định hoặc auto)

---

3. Cách Tạo UNIQUE Trong MySQL

✅ Cách 1: Tạo UNIQUE khi tạo bảng

CREATE TABLE Users (
    id INT PRIMARY KEY AUTO_INCREMENT,
    username VARCHAR(50) NOT NULL UNIQUE,
    email VARCHAR(50) NOT NULL UNIQUE
);

✅ Cách 2: Khai báo UNIQUE ở phần cuối

CREATE TABLE Users (
    id INT PRIMARY KEY AUTO_INCREMENT,
    username VARCHAR(50) NOT NULL,
    email VARCHAR(50) NOT NULL,
    UNIQUE (username),
    UNIQUE (email)
);

✅ Cách 3: Dùng CONSTRAINT để đặt tên UNIQUE

Việc đặt tên giúp bạn dễ quản lý hơn khi cần xóa hoặc chỉnh sửa:

CREATE TABLE Users (
    id INT PRIMARY KEY AUTO_INCREMENT,
    username VARCHAR(50) NOT NULL,
    email VARCHAR(50) NOT NULL,
    CONSTRAINT user_unique UNIQUE (username),
    CONSTRAINT email_unique UNIQUE (email)
);

---

4. Thêm UNIQUE Sau Khi Đã Tạo Bảng

Dùng ALTER TABLE

ALTER TABLE Users ADD UNIQUE(username);
ALTER TABLE Users ADD UNIQUE(email);

Dùng CONSTRAINT đặt tên

ALTER TABLE Users ADD CONSTRAINT user_unique UNIQUE (username);
ALTER TABLE Users ADD CONSTRAINT email_unique UNIQUE (email);

---

5. Xóa UNIQUE Trong MySQL

Để xóa một ràng buộc UNIQUE, bạn cần biết tên của index. Đây là lý do nên dùng CONSTRAINT để đặt tên ngay từ đầu.

ALTER TABLE Users DROP INDEX user_unique;

🔔 Lưu ý:

• user_unique là tên chỉ mục (index name), không phải tên cột.
• Nếu không đặt tên, MySQL sẽ tự động tạo tên theo định dạng như username_UNIQUE.

---

6. Kết Luận

Ràng buộc UNIQUE rất quan trọng trong các hệ thống đòi hỏi tính duy nhất trên một hoặc nhiều cột, ví dụ như email hoặc username trong bảng người dùng. Nó cũng giúp cải thiện hiệu suất truy vấn vì MySQL tự động tạo chỉ mục cho các cột UNIQUE.

---

👉 Ở bài tiếp theo, chúng ta sẽ tìm hiểu về AUTO_INCREMENT – cách thiết lập cột tự động tăng, thường áp dụng cho khóa chính (id) giúp đơn giản hóa việc thêm dữ liệu.

---

Nếu bạn cần mình biên tập lại toàn bộ các bài về DDL, PRIMARY KEY, UNIQUE, và AUTO_INCREMENT thành một tài liệu học tập thống nhất hoặc giáo trình PDF, cứ nói nhé!